มอญเป็นผู้นำพระพุทธศาสนาเข้ามาในพม่าในพุทธศตวรรษที่ ๒ อาณาจักรสุธรรมวดีหรือสะเทิม (Thaton) ซึ่งเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรมอญมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับอาณาจักรของพระเจ้าอโศกมหาราชแห่งอินเดีย พระองค์ได้ส่งพระโสณะเถระและพระอุตระมาประกาศพระพุทธศาสนาที่เมืองนี้ก่อนเมืองใดๆ ในสุวรรณภูมิ
พงศาวดารมอญกล่าวว่า อาณาจักรสะเทิมสร้างขึ้นก่อน พ.ศ.๒๔๐ โดยพระราชโอรสสองพระองค์ของพระเจ้าติสสะแห่งอินเดีย ได้นำพรรคพวกลงเรือสำเภามาจอดที่อ่าวเมาะตะมะและตั้งรกรากที่นั่น พระโอรสทั้งสองภายหลังเบื่อในการครองเรือน จึงออกบวชเป็นฤๅษี บำเพ็ญตบะแก่กล้า วันหนึ่งพระฤๅษีได้นำลูกของนาคที่ทิ้งไว้มาเลี้ยงดูเป็นบุตรบุญธรรม จนเมื่อเด็กนั้นเติบใหญ่ ฤๅษีก็ได้สร้างเมืองให้ ณ ปากอ่าวเมาะตะมะตรงที่สำเภามาจอดและให้ชื่อว่า เมืองสะเทิม ส่วนบุตรบุญธรรมก็ได้รับการสถาปนาเป็นกษัตริย์นามว่า พระเจ้าสีหะราชา ซึ่งเป็นปฐมวงศ์กษัตริย์แห่งเมืองสะเทิม มีกษัตริย์ปกครองต่อจากพระองค์อีก ๕๘ องค์
อาณาจักรสะเทิมมีความเจริญรุ่งเรืองมาก มีการติดต่อค้าขายใกล้ชิดกับอินเดียและลังกา ได้รับเอาอารยธรรมของอินเดียมาใช้ ที่สำคัญคือด้านอักษรศาสตร์และศาสนา ได้รับพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทมา ชนชาติมอญมีบทบาทมากที่สุดในการถ่ายทอดอารยธรรมอินเดียให้แก่ชนชาติอื่นๆ ในเอเชียอาคเนย์ ได้แก่ พม่า ไทย และลาว ชนชาติมอญยังมีความเจริญ มีความรู้ด้านการเกษตรและการชลประทาน เป็นผู้ริเริ่มระบบชลประทานขึ้นในลุ่มน้ำอิรวดีทางตอนกลางของประเทศพม่า เมื่อถูกพม่ารุกรานขยายอำนาจมาทางภาคกลางของลุ่มน้ำอิรวดี มอญในแถบนั้นก็ถอยมารวมกำลังกันทางตอนใต้ และได้สร้างเมืองหลวงใหม่ขึ้นคือ หงสาวดี (Pegu) เมื่อปี พ.ศ.๑๓๖๘
ในพุทธศตวรรษที่ ๑๖ อาณาจักรสุธรรมวดีที่รุ่งเรืองก็สลายตัวลง เมื่อพระเจ้าอนิรุธ กษัตริย์แห่งพุกามได้ยกกองทัพมาตีและกวาดต้อนผู้คน ทรัพย์สมบัติ พระสงฆ์ พระไตรปิฎก กลับไปพุกามเป็นจำนวนมาก รวมทั้งพระเจ้ามนูหะ กษัตริย์แห่งสุธรรมวดีด้วย เหตุแห่งการรุกรานดังกล่าวก็เนื่องด้วยพระเจ้าอนิรุธส่งทูตไปขอพระไตรปิฎกจากพระเจ้ามนูหะ ตามคำแนะนำของชิน อรหันต์ (Shin Arahan) ซึ่งประวัติกล่าวว่าเป็นภิกษุมอญที่ทรงอาราธนามาช่วยฟื้นฟูศาสนาในพุกาม หากพระเจ้ามนูหะไม่ยินยอมให้พระไตรปิฎก จึงเป็นเหตุให้อาณาจักรสะเทิมต้องแตกไปในที่สุด
พม่าได้รับเอาวัฒนธรรมของมอญเข้ามาเป็นของตน ภาษามอญได้แทนที่ภาษาบาลีและสันสกฤตในจารึกหลวง มอญได้นำให้ศาสนาพุทธเถรวาทเป็นศาสนาที่นับถือกันแพร่หลายไปทั่วเอเชียอาคเนย์
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น